SUBTITLES:
Subtitles prepared by human
00:00
NASA'nın bugün uzaylıları bulduklarını açıkladığını hayal edin.
Mars'ta bakteriler,
Europa'nın okyanuslarında garip uzaylı balıklar,
ve ayrıca Titan'da eski uzaylı kalıntıları.
Harika olmaz mıydı?
Aslında hayır, korkunç haberler olurdu,
hatta yıkıcı.
Bu, insanlığın sonunun neredeyse kesin olduğunun
ve yakında gerçekleşeceği anlamına gelebilir.
Neden?
Neden hayatımızın en heyecan verici keşfi
kötü olabilir?
Çeviri: StoneDraconis ve Semih E.
Gözden Geçirme: Doğa Poyraz Tahan
Gelin canlılar sürecini başından bize kadar olan kısmı
bir merdiven gibi düşünelim.
İlk adım ölü bir kimyanın kendiliğinden çoğalan desenlere,
kendisini sağlam ve esnek olarak birleştirmesi
fakat aynı zamanda değişebilir ve gelişebilir olması gerekiyor.
İkinci adım ise erken yaşlarımızın
daha karmaşık yapılar inşa edebilmesi
ve mevcut enerjiyi çok daha verimli bir şekilde kullanabilir olmasıdır.
Sonraki adım bu hücreler birleşerek
01:08
çok hücreli canlılar haline gelir
inanılmaz çeşitlilik sağlarlar ve karmaşık düzen oluştururlar.
Yukarıdaki adımlar ile beyine evrilir.
Beyinde araç kullanımına, kültüre ve ortak bilgi havuzunu büyütme ile daha da karmaşıklaşma sağlar.
Bu türler şimdi gezegeninde dominant yaşam biçimi haline gelebilir
ve ihtiyaca göre gezegeni değiştirebilir.
Gezegeninden ayrılmak için ilk mütevazi girişimler oluyor.
Bizim bulunduğumuz yerde bu.
Olabilen her alana dağılmak da zaten bildiğimiz kadarıyla yaşamın doğasına kazılı.
Tabi her gezegenin bir taşıma kapasitesi var. Bundan türün devamlılığı için yayılacak yer bulmak şart
Dolayısıyla mevcut adımların üstündeki adımlar mantıklı görünüyor
Kendi güneş sistemini kolonileştir,
daha sonrada diğer yıldızlara ulaşarak yayıl,
sonrada olası son adım, galaksi çapında bir uygarlık haline gel.
Bu muhtemelen uygarlıklar için evrensel bir ilkedir.
Nereden geldikleri önemli değil.
Eğer bir tür hırslıysa ve gezegenini kontrol altına alacak kadar tahrik edilmişse,
muhtemelen orada durmazlar.
Samanyolu'nda 500 milyardan fazla gezegenin var olduğunu biliyoruz,
02:20
en azından 10 milyarı Dünya benzeri bir gezegen.
Çoğu Dünya'dan milyarlarca yıl önce oluştu.
Fakat biz sıfır Galaktik Medeniyet gözlemliyoruz.
Bir şey görebiliyor olmalıyız,
ama hiçbir şey yok, uzay boş ve ölü gibi görünüyor.
Bu şu an canlıların merdivene tırmanmasını bir şeyin engellediği anlamına geliyor.
Bir şey, galaktik bir medeniyet olmayı gerçekten zor, belki de imkansız hale getiriyor.
Bu, Büyük Filtre.
Üstesinden gelmesi çok zor bir meydan okuma veya tehlike.
Karşılaştığı hemen hemen her türü ortadan kaldırıyor.
Burada 2 senaryo var:
Birincisi, inanılmaz derecede özel ve şanslı olduğumuz anlamına geliyor,
diğeri ise bizim ölüm fermanımızın imzalanmış olduğu ve çoktan ölmüş olduğumuz anlamına geliyor.
Bu, filtrenin merdivenimizde nerede olduğuna bağlı.
Arkamızda mı, yoksa önümüzde mi?
Senaryo 1.
Filtre arkamızda, biz ilkiz.
Filtre arkamızdaysa,
bu, geçtiğimiz adımlardan birinin
neredeyse imkânsız olduğu
03:29
anlamına gelir.
Hangi adım olabilir?
Hayatın kendisi son derece nadir midir?
Hayatın ölüm olaylarından doğma ihtimali hakkında tahminler yapmak çok zordur.
Burada fikir birliği yok.
Bazı bilim insanları koşulların doğru olduğu her yerde yaşamın geliştiğini düşünüyorlar.
Diğerleri, Dünya'nın evrendeki tek canlı yer olabileceğini düşünüyorlar.
Başka bir aday karmaşık hayvan hücrelerinin oluşum basamağıdır.
Bu aşamada çok özel bir şey oldu,
ve bildiğimiz kadarıyla sadece bir kez oldu.
İlkel avcı hücreleri bir başka hücreyi yuttu,
ancak onu yemek yerine, iki hücre birlik oluşturdu.
Daha büyük hücrenin sağladığı barınak, çevre ile etkileşime girdi ve kaynaklar sağladı.
Küçük olan, ev sahibinin yeni evini ve ücretsiz eşyalarını kullanarak
daha çok enerji sağlamaya odaklandı.
Yeterli enerjiyle konakçı hücre daha önce olduğundan daha fazla büyüyebildi ve konuk,
hücrenin güç merkezi haline geldiğinde kendisini iyileştirmek için yeni ve masraflı şeyler yaptı.
Bu hücreler gezegendeki her hayvanı oluşturuyor.
Belki Samanyolu'nda milyarlarca bakteri kaplı gezegen vardır.
04:40
Fakat hiçbiri,
-bizim dışımızda- bizim karmaşıklık seviyemize ulaşamadı
Ya da biz insanlar bulmaca ve romantik romanlarla çok akıllı ve kültürlü hissediyoruz.
Fakat büyük bir beyin, her şeyden önce çok pahalı bir evrimsel yatırımdır.
Kırılgandırlar, bir ayı ile bir çatışma durumunda yardım etmezler.
Muazzam miktarda enerjiyede mal olur.
Ve bunlara rağmen modern insanların
200,000 yılını aldı, keskin sopalardan medeniyete olan süreç
Akıllı olmak otomatik olarak kazanacağımız anlamına gelmez.
Belki zeka o kadar da iyi değildir
ve bizde işe yaradığı için şanslıyızdır.
İkinci senaryo
Filtre önümüzde
Zaten diğerleri öldü
Önümüzde büyük bir filtre var,
şimdiye kadar karşılaştığımız her şeyden daha tehlikeli
Çok büyük bir afet olup, insanlığın çoğunu öldürüp bizi binlerce yıl geriye atsa bile
hayatta kalabilirsek, milyonlarca yıl sürse bile geri gücümüzü kazanırız. Bu da çokta büyük bir filtre değildir demektir.
05:47
Evrensel zaman çizelgelerinde milyonlarca yıl bile
sadece bir göz açıp kapamak gibi.
Eğer harika filtre gerçekten önümüzde duruyorsa,öylesine ölümcül güçlü olmalı ki
karşına çıkan her ileri türü değilse bile çoğunu silip geçebilsin
gerçekten yıldırıcı bir şey ve depresif bir hipotez ise
Bir türün kendi gezegeninin kontrolünü ele geçirmesi ile kendini sonunu hazırlıyor olabileceği.
Teknoloji, böyle bir şeyin olmasını sağlayabilir.
Bu neredeyse herkesin onu keşfedebileceği ve o kadar tehlikeli olmalı ki
evrensel bir şekilde herkezi varoluşsal felâkete götürsün
Büyük çaplı bir nükleer savaş
Kontolden çıkan nanoteknoloji
Genetik mühendislik sonucu üreyen Katil bakteriler
Bütün atmosferi yakabilecek bir deney
Yaratılanları yanlışlıkla veya bilerek imha eden
süper akıllı bir yapay zeka olabilir.
Şu anda göremediğimiz her şey
Ya da daha çok daha basit bir şey, Gezegeni ele geçirebilecek hırslı türlerin
06:58
hırslarına yenik düşerek rekabet sırasında gezegenlerini dönüşü olmayan bir felakete sokması
Ve böylece bir medeniyet atmosferinin kompozisyonunu değiştirecek kadar güçlü olduğunda
Gezegenlerinin yaşanabilirliğini ortadan kaldırıyorlar
Umut edelim ki, filtre önümüzde olmasın,
yoksa şansımız çok düşük
Umut edebileceğimiz şey
Bu, Dünya'nın ötesinde yaşam bulmak çok kötü haber olma sebebi
Yaşam evrende ne kadar çoksa hele ki karmaşık yaşam türleri ise bu türler
Filtrenin önümüzde olma ihtimali daha çok
Bakteriler kötü olur küçük hayvanlar daha kötü olur
akıllı hayat bulmak ise çanları çaldırır
Eski yabancı uygarlıkların kalıntıları bulmak ise korkunç olurdu
Şu an için en iyi durum senaryosu
Marsta hiç bir şeyin,
Europa'nın okyanuslarının hayat belirtisinin olmaması ve
Samanyolu'nun sadece ölü kıtalara sarılan boş okyanuslar bulunması
Keşfedilmeyi, hayatla dolmayı bekleyen milyarlarca boş gezegenin bekliyor oluşu, olurdu. Milyarlarca Yeni Evimiz
08:12
Bizim varmamızı bekleyen
Bize benzeyen,
dünyanın dışında bir hayat bulmamızın olasılığı nedir?
Bu, yıldızlarında kaç tane gezegenin olduğuna bağlı.
Goldilocks bölgesi suyun sıvı olabileceği
yıldızın çevresindeki bölgedir.
Yıldızların tüm ebat ve konfigürasyonlara girmesi nedeniyle bu bölge
her yıldız sistemi için farklıdır
ve anlaması biraz fizik gerektir
Eğer bu size eğlenceli geldiyse bu sınav Brillant'tan.
Bunun nasıl hesaplandığına dair olan matematiğin
bulunnmasına yardımcı olun.
Brilliant problemleri size rehberlik ederek
Bir bilim adamı gibi düşünmenizi öğreten bir problem çözme web sitesidir.
Bu gibi kavramları, ısırık boyutlu bitlere bölerek,
her bölümde net bir düşünceyi ortaya çıkarırlar ve sonra ilginç bir sonuca varırlar.
brilliant.org/nutshell sitesini ziyaret ederseniz
veya açıklamadaki bağlantıyı tıklarsanız,
ücretsiz olarak üye olabilirsiniz
ve her türlü şeyi öğrenebilirsiniz
Kurzgesagt izleyicilerine bonus olarak
ilk 688 kişi, yıllık üyeliğini %20 indirimle alabilecek.
09:21
Gezegenimizde hayat bulursanız, onları bir süre yalnız bırakmak akıllıca olabilir.
Çeviri: StoneDraconis
Watch, read, educate! © 2021