Stel je voor dat NASA vandaag meldt dat ze aliens hebben gevonden. Bacteriën op Mars,... vreemde buitenaardse vissen in de oceanen van Europa,... en oeroude buitenaardse ruïnes op Titan. Zou dat niet fantastisch zijn? Wel...Nee. Het zou vreselijk, zelfs vernietigend nieuws zijn. Het kan betekenen dat het einde van de mensheid bijna zeker is... en dat het er snel kan aankomen. Waarom? Waarom zou de spannendste ontdekking van ons leven slecht zijn? Laten we de ontwikkeling van het leven voorstellen... van het begin tot vandaag als een vlucht over treden. De eerste stap is dode chemie... die patronen moet vormen die zichzelf voortplanten... die stabiel en weerbaar zijn, maar ook kunnen veranderen en evolueren. De tweede stap: ons vroege leven moet complexer worden. Het kan complexere structuren bouwen... en de beschikbare energie efficiënter kan gebruiken. De volgende stap: deze cellen vormen meercellige wezens... wat ongelofelijke variatie en nog meer complexiteit mogelijk maakt.

De volgende stap: een soort ontwikkelt grote hersenen. Het maakt gereedschappen, cultuur en gedeelde kennis mogelijk... wat voor nog hogere complexiteit zorgt. De soort kan nu de dominante soort op zijn planeet worden... en hem volgens zijn benodigdheden veranderen. De eerste kleine pogingen gebeuren om de planeet te verlaten. Hier staan we nu. Het ligt in de aard van de natuur om verder te gaan... om elke mogelijke niche te bezetten. En omdat planeten een beperkte draagkracht en levensduur hebben... moet een soort, om te overleven, meer levensruimte zoeken. De stappen na deze stap lijken dus logisch: koloniseer je eigen zonnestelsel... en ga dan verder om andere sterren te bereiken. De laatste mogelijke stap: een beschaving die de hele Melkweg omvat. Dit is zeer waarschijnlijk een universeel principe... voor beschavingen waar ze ook vandaan komen. Is een soort competitief en gemotiveerd genoeg... om zijn planeet te controleren... dan houden ze daar waarschijnlijk niet op. We weten dat er tot 500 miljard planeten in de Melkweg zijn...

daarvan zijn minstens 10 miljard aardachtige planeten. Vele daarvan bestaan al miljarden jaren langer dan de aarde. Maar we observeren geen galactische beschavingen. We zouden toch iets moeten zien. Maar er is niets. De ruimte lijkt leeg en dood. Dus iets verhindert leven om de trap te beklimmen... boven de trede waar we nu op staan. Iets waardoor het zeer moeilijk, misschien zelfs onmogelijk is... om een galactische beschaving te worden. Dit is de Grote Filter: een uitdaging of gevaar dat zo moeilijk te overwinnen is... dat het bijna elke soort uitroeit die erop stoot. Er zijn twee scenario's: Ofwel zijn we zeer speciaal en grote gelukzakken... ofwel zijn we verdoemd en eigenlijk al dood zijn. Het hangt ervan af waar de filter op onze trap staat. Achter of voor ons. Scenario 1: de filter ligt achter ons. Wij zijn de eersten. Als de filter achter ons ligt,...

dan is een van onze vorige stappen bijna niet genomen kan worden. Welke stap zou het zijn? Is het leven zelf extreem zeldzaam? Het is zeer moeilijk om voorspellingen te maken... over de waarschijnlijkheid dat uit dode dingen leven ontstaat. Er is geen consensus. Sommige wetenschappers denken... dat het overal gebeurt onder de juiste omstandigheden. Volgens anderen is de aarde mogelijk... de enige levende plek in het universum. Een andere mogelijkheid is het ontstaan van complexe dierlijke cellen. Hier gebeurde er iets zeer specifieks... en volgens onze huidige kennis nog maar één keer. Een primitieve jagercel slokte een andere cel op. Hij verslond hem niet, maar ze vormden een verbond. De grote cel bood onderdak, ging met de omgeving om... en zorgde voor grondstoffen. De kleine cel gebruikte zijn nieuwe thuis en gratis grondstof... met focus: zijn gastheer van veel meer energie voorzien. Met de overvloedige energie kon de gastcel meer dan vroeger groeien... en nieuwe, dure dingen bouwen om beter te worden.

De gast werd intussen de energiecentrale van de cel Elk dier op de planeet bestaat uit deze cellen. Misschien zijn er miljarden planeten met bacteriën in de Melkweg... maar buiten de onze heeft geen enkele dezelfde complexiteit bereikt. Of intelligentie. Wij mensen voelen ons erg slim met onze kruiswoordraadsels... en romances. Maar een groot brein is eerst en vooral een dure evolutionaire investering. Ze zijn fragiel. Ze halen niets uit in een gevecht met een beer... Ze kosten zeer veel energie. En zelfs ermee had de mensheid 200.000 jaar nodig... om van scherpe stokken naar beschaving te gaan. Slim zijn betekent niet dat je automatisch wint. Misschien is intelligentie niet zo fantastisch... en gelukkig is het voor ons goed gegaan. Scenario 2: de filter ligt voor ons. Vele anderen zijn al gestorven. Een Grote Filter voor ons is extreem veel gevaarlijker... dan wat we tot nu toe zijn tegengekomen. Zelfs als een grote ramp de meeste mensen zou doden...

of ons duizenden jaren teruggooit... overleven we het en herstellen we ons. Als we ons zelfs pas na een miljoen jaar herstellen... dan is het geen Grote Filter... maar een obstakel naar de uiteindelijke galactische beschaving. Zelfs miljoenen jaren zijn voor het universum een knipoog. Als er echt een Grote Filter voor ons ligt.. dan moet die zo gevaarlijk, zo verwoestend en krachtig zijn... dat die de meeste, misschien alle geavanceerde beschavingen in ons stelsel verwoest heeft die er in miljarden jaren op stootten. Een intimiderende en deprimerende hypothese: Zodra een soort zijn planeet gaat controleren... is die al op weg naar zelfvernietiging. Dat is makkelijk te bereiken met technologie. Het moet zoiets vanzelfsprekends zijn... dat iedereen het ontdekt. Het is zo gevaarlijk dat de ontdekking ervan... bijna universeel tot een existentiële ramp leidt. Een kernoorlog op grote schaal. Nanotechnologie die oncontroleerbaar wordt. Gentechniek die tot de perfecte superbacterie leidt.

Een experiment dat de atmosfeer in brand steekt. Superintelligente AI die per ongeluk of expres zijn bedenkers vernielt. Of dingen die we nu nog niet zien aankomen. Of het is nog eenvoudiger. Een competitieve soort die de planeet overneemt... en noodzakelijk verwoestte in de strijd om grondstoffen. Misschien zijn er oncontroleerbare kettingreacties in elk ecosysteem... die eens begonnen onomkeerbaar zijn. En als een samenleving machtig genoeg is om de atmosfeer te veranderen... dan maken ze in 100% van de gevallen hun planeet onbewoonbaar. Laten we hopen dat dat niet zo is. Als de filter voor ons ligt, dan staan onze kansen zeer slecht. Waarop we kunnen hopen. Hierom zou buitenaards leven vinden vreselijk zijn. Hoe vaker leven in ons universum voorkomt... en hoe geavanceerder en complex het is... hoe waarschijnlijker een filter voor ons ligt. Bacteriën: slecht nieuws. Kleine dieren: nog erger.

Intelligent leven: alarmerend. Antieke buitenaardse ruïnes zouden verschrikkelijk zijn. Het beste scenario voor ons nu: Mars is steriel. In Europa's oceanen is er geen leven. De enorme armen van de Melkweg bevatten enkel lege oceanen aan dode continenten. Dat er miljarden lege planeten zijn die op ontdekking en leven wachten. Miljarden nieuwe huizen die op onze uiteindelijke komst wachten. Hoe waarschijnlijk is het dat we leven buiten de aarde vinden... dat op ons lijkt? Dat hangt af van de hoeveelheid planeten... die in de bewoonbare zone van hun ster liggen. De zone rond de ster waarin water vloeibaar kan zijn. Omdat sterren in alle vormen en maten voorkomen... is deze zone anders voor elk sterrenstelsel. Het vraagt wat fysica om het uit te vissen. Als je dat leuk lijkt,... dan helpt deze quiz van Brilliant om de wiskunde te leren begrijpen... hoe dat precies berekend wordt.

Brilliant is een website om problemen op te lossen... die je leert als een wetenschapper te denken... door je door problemen te leiden. Ze nemen concepten zoals deze... delen ze in hapklare brokken op, helder denken in elk deel voorstellen... en weer opbouwen naar een interessant besluit. Als je brilliant.org/nutshell bezoekt of op de link in de beschrijving klikt... kun je je gratis aanmelden en allerlei dingen leren. Bonus voor kijkers van Kurzgesagt: De eerste 688 mensen krijgen 20% korting op hun jaarabonnement. En als je leven op een andere planeet vindt... dan kan het verstandig zijn om ze even met rust te laten.